Việc hiểu rõ nguyên nhân khiến tủ gỗ bị cong vênh và biết khi nào cần tìm đến các phương pháp sửa chữa chuyên nghiệp là rất quan trọng để sửa tủ gỗ bị cong vênh hiệu quả và giữ gìn giá trị của món đồ nội thất.
A. Giải thích chi tiết nguyên nhân khiến tủ gỗ bị cong vênh
Nguyên nhân chính và phổ biến nhất khiến tủ gỗ cong vênh là do sự thay đổi không đồng đều về độ ẩm trong gỗ. Gỗ là vật liệu hút ẩm, có khả năng hấp thụ hoặc nhả hơi ẩm từ môi trường xung quanh. Khi độ ẩm trong không khí thay đổi, gỗ sẽ giãn nở khi hút ẩm và co lại khi nhả ẩm. Nếu các phần khác nhau của cùng một tấm gỗ hấp thụ hoặc mất đi độ ẩm với tốc độ khác nhau, chúng sẽ giãn nở hoặc co lại không đồng đều, tạo ra ứng suất bên trong và dẫn đến tình trạng cong vênh.
Sự hấp thụ hoặc mất độ ẩm không đồng đều có thể xảy ra vì nhiều lý do. Ví dụ, một mặt của tấm gỗ tiếp xúc trực tiếp với không khí ẩm, trong khi mặt còn lại áp sát vào tường khô. Hoặc một phần của tấm gỗ được hoàn thiện kỹ lưỡng (sơn, vecni) ở một mặt nhưng mặt còn lại lại để mộc hoặc hoàn thiện kém hơn, khiến tốc độ trao đổi ẩm giữa hai mặt khác nhau.
Xem thêm tại đây
Bên cạnh đó, bản thân gỗ cũng có những ứng suất nội tại từ quá trình phát triển của cây (growth stress) hoặc từ quá trình sấy (drying stress) nếu không được thực hiện đúng kỹ thuật. Những ứng suất này có thể bị giải phóng khi độ ẩm thay đổi, góp phần gây ra cong vênh. Gỗ không được tẩm sấy kỹ lưỡng hoặc sử dụng gỗ non, gỗ kém chất lượng là những yếu tố làm tăng nguy cơ tủ gỗ bị cong vênh. Cuối cùng, các yếu tố bên ngoài như tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, đặt tủ gần các nguồn nhiệt lớn (lò sưởi, bếp nấu) hoặc ở những nơi có độ ẩm cao liên tục mà không được thông gió cũng là những nguyên nhân khiến tủ gỗ bị cong vênh.
B. Tủ gỗ bị cong vênh ở các mức độ khác nhau và khi nào cần đến chuyên gia
Tình trạng tủ gỗ bị cong vênh có thể biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau, từ nhẹ đến rất nghiêm trọng, và mức độ cong vênh sẽ quyết định việc có thể tự sửa tủ gỗ bị cong vênh tại nhà hay cần tìm đến chuyên gia.
Ở mức độ cong vênh nhẹ, chỉ ảnh hưởng một chút đến thẩm mỹ hoặc khiến cánh cửa hơi khó đóng mở, bạn có thể thử các phương pháp sửa tủ gỗ bị cong vênh tại nhà như sử dụng áp lực và độ ẩm có kiểm soát trong thời gian ngắn (ví dụ: dùng vật nặng đè lên, làm ẩm nhẹ). Tuy nhiên, những phương pháp này thường chỉ hiệu quả với tình trạng cong vênh mới xuất hiện và ở mức độ rất nhẹ.
Khi tình trạng tủ gỗ cong vênh ở mức trung bình đến nặng, sự biến dạng của gỗ trở nên rõ rệt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng (cánh cửa không thể đóng, ngăn kéo bị kẹt cứng) và làm mất đi vẻ đẹp của tủ, lúc này việc tự sửa tủ gỗ cong vênh tại nhà thường không đủ khả năng và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Thiếu dụng cụ chuyên dụng để tạo áp lực mạnh và đều, không kiểm soát được độ ẩm và nhiệt độ một cách chính xác, hoặc cố gắng dùng lực quá mạnh để nắn gỗ đều có thể làm gãy vỡ hoặc hư hỏng thêm chiếc tủ.
Cong vênh do lỗi cấu trúc ban đầu của tủ hoặc do chất lượng gỗ quá kém cũng thường đòi hỏi sự can thiệp của chuyên gia. Thợ mộc hoặc chuyên gia phục hồi đồ nội thất có kinh nghiệm và kiến thức sâu rộng về các loại gỗ, cách thức hoạt động của gỗ và các kỹ thuật sửa tủ gỗ bị cong vênh phức tạp, đảm bảo việc sửa chữa được thực hiện đúng kỹ thuật và đạt kết quả tốt nhất.
C. Các phương pháp sửa chữa tủ gỗ bị cong vênh chuyên nghiệp
Các chuyên gia sửa tủ gỗ bị cong vênh sử dụng nhiều phương pháp khác nhau tùy thuộc vào loại gỗ, mức độ và hình dạng của vết cong vênh. Một trong những kỹ thuật phổ biến là sử dụng áp lực và độ ẩm có kiểm soát trong thời gian dài. Tấm gỗ cong vênh sẽ được đặt trong môi trường có độ ẩm được kiểm soát, và sử dụng các loại kẹp, vam hoặc khuôn chuyên dụng để từ từ nắn gỗ về hình dạng mong muốn. Quá trình này có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần để đảm bảo gỗ thích nghi dần và không bị nứt vỡ.
Đối với những tấm gỗ cong vênh nặng và khó nắn thẳng, chuyên gia có thể áp dụng kỹ thuật cắt xẻ và ghép lại. Tấm gỗ bị cong sẽ được cắt thành nhiều dải nhỏ, sau đó các dải này được sắp xếp lại và dán keo, ép chặt để tạo thành một tấm phẳng. Kỹ thuật này đòi hỏi sự chính xác cao trong việc cắt và ghép để đảm bảo bề mặt sau khi phục hồi được liền mạch và đẹp.
Trong trường hợp cong vênh liên quan đến các bộ phận chịu lực hoặc cần tăng cường độ chắc chắn sau khi sửa tủ gỗ bị cong vênh, chuyên gia có thể sử dụng phương pháp gia cố bằng thanh kim loại hoặc gỗ. Các thanh gia cố này được lắp đặt ở mặt sau hoặc bên trong tấm gỗ bị cong để giữ nó ở hình dạng phẳng và ngăn ngừa cong vênh tái diễn trong tương lai.
Nếu tấm gỗ bị cong vênh quá nghiêm trọng, bị nứt vỡ lớn hoặc cấu trúc gỗ bị phá hủy không thể phục hồi, phương án cuối cùng mà chuyên gia có thể đề xuất là thay thế bộ phận bị hư hỏng bằng một tấm gỗ mới có cùng loại và kích thước. Sau khi đã sửa tủ gỗ bị cong vênh thành công bằng các phương pháp trên, chuyên gia sẽ tiến hành xử lý bề mặt (chà nhám, làm sạch) và hoàn thiện lại (sơn, vecni, dầu) để trả lại vẻ đẹp ban đầu cho chiếc tủ.
D. Phòng ngừa tủ gỗ bị cong vênh và Lời khuyên từ chuyên gia
Cách tốt nhất để tránh tình trạng tủ gỗ bị cong vênh và không phải sửa tủ gỗ cong vênh là áp dụng các biện pháp phòng ngừa ngay từ đầu và trong suốt quá trình sử dụng. Lời khuyên quan trọng nhất từ chuyên gia là kiểm soát môi trường sống nơi đặt tủ.
Gỗ phát triển tốt nhất ở môi trường có độ ẩm và nhiệt độ ổn định. Tránh để tủ ở những nơi có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ và độ ẩm, ví dụ như gần cửa sổ có ánh nắng trực tiếp chiếu vào, gần các nguồn nhiệt (lò sưởi, bếp nấu) hoặc ở những khu vực ẩm thấp như nhà tắm, tầng hầm.
Đảm bảo không gian xung quanh tủ gỗ được thông gió tốt. Sự lưu thông không khí giúp cân bằng độ ẩm trên các bề mặt của tủ. Sử dụng máy hút ẩm trong những ngày nồm ẩm hoặc vào mùa mưa để giảm độ ẩm trong không khí, đặc biệt là ở những khu vực kín đáo.
Việc sử dụng các sản phẩm bảo quản gỗ phù hợp cũng giúp giảm thiểu nguy cơ tủ gỗ bị cong vênh. Các loại sáp, dầu hoặc vecni chất lượng tốt có thể giúp tạo ra một lớp rào cản, làm chậm quá trình gỗ hấp thụ hoặc nhả ẩm. Tuy nhiên, cần đảm bảo lớp hoàn thiện được áp dụng đều trên tất cả các bề mặt của tấm gỗ để tránh sự trao đổi ẩm không đồng đều.
Khi mua tủ gỗ mới, hãy ưu tiên lựa chọn những sản phẩm được làm từ gỗ chất lượng tốt, đã được tẩm sấy kỹ lưỡng theo đúng tiêu chuẩn. Gỗ được sấy khô đúng cách sẽ ổn định hơn và ít bị cong vênh sau này. Tránh mua những chiếc tủ được làm từ gỗ non hoặc gỗ có dấu hiệu nứt nẻ ngay từ khi mới mua.
Cuối cùng, nếu bạn đang đối mặt với tình trạng tủ gỗ bị cong vênh ở mức độ nghiêm trọng, là một món đồ cổ có giá trị, hoặc bạn không chắc chắn về nguyên nhân và cách khắc phục, hãy tìm đến sự tư vấn và sửa tủ gỗ bị cong vênh của các chuyên gia phục hồi đồ nội thất. Họ có kiến thức và kinh nghiệm để đánh giá đúng tình trạng, xác định nguyên nhân và áp dụng các phương pháp chuyên nghiệp để phục hồi chiếc tủ của bạn một cách tốt nhất.
Xưởng sửa chữa tủ gỗ, đồ gỗ tại Hà Nội
Đối với tình trạng cong vênh trung bình đến nặng, các phương pháp sửa chữa chuyên nghiệp thường là lựa chọn tối ưu để đảm bảo sự phục hồi thành công và bền vững. Tuy nhiên, cách tốt nhất vẫn là áp dụng các biện pháp phòng ngừa ngay từ đầu để giữ cho chiếc tủ gỗ yêu quý của bạn luôn giữ được vẻ đẹp và hình dáng ban đầu.
